word yoga day : શા માટે 21 જૂને આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે? આ વર્ષે યોગ દિવસની ‘થીમ’ શું છે?
શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય જાળવવા માટે નિયમિત યોગ કરવો જરૂરી છે. ‘યોગ’ એ વિશ્વને ભારતની ભેટ છે. સ્વસ્થ જીવન જીવવાની આ રીતને આંતરરાષ્ટ્રીય માન્યતા પણ મળી છે. એટલા માટે છેલ્લા એક દાયકાથી દર વર્ષે 21 જૂને ‘આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ’ ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસનું શું મહત્વ છે અને આ દિવસે યોગ દિવસ શા માટે ઉજવવામાં આવે છે?
આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ ક્યારે શરૂ થાય છે?
ભારતે સમગ્ર વિશ્વમાં યોગને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે, તેથી આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે યોગની વિશેષ ઓળખ છે. સપ્ટેમ્બર 2014 માં, વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભામાં ‘આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ’ની ઉજવણીનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. ભારતની આગેવાનીમાં 175 દેશોના પ્રતિનિધિઓએ આ પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. દરખાસ્તમાં યોગાસનના ફાયદા અને તેના સ્વાસ્થ્ય પર થતી અસરો વિશે વિસ્તૃત માહિતી આપવામાં આવી હતી. ઓક્ટોબરમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં ભારતીય વકીલાતમાં આ પ્રસ્તાવ પર ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. અન્ય દેશોના પ્રતિનિધિઓ સાથે ચર્ચા કર્યા બાદ આ પ્રસ્તાવ સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો. સંયુક્ત રાષ્ટ્રના 193 દેશોમાંથી 175 દેશોએ સહ-પ્રતિનિધિત્વ આપ્યું હતું. રસપ્રદ વાત એ છે કે ચીન, ફ્રાન્સ, રશિયા, ઈંગ્લેન્ડ અને યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ, જે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા આયોગના કાયમી સભ્ય છે, આ પ્રસ્તાવના સહ-પ્રતિનિધિ હતા. આ પ્રસ્તાવ પર ચર્ચા કર્યા બાદ સંયુક્ત રાષ્ટ્રએ 21 જૂનને ‘આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ’ તરીકે ઉજવવાના પ્રસ્તાવને મંજૂરી આપી હતી. પ્રથમ ‘આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ’ 21મી જૂન 2015ના રોજ ઉજવવામાં આવ્યો હતો.
‘યોગ દિવસ’ ઉજવવાનું કારણ છે…
વિશ્વભરમાં યોગ અને તેના ફાયદાઓ વિશે જાગૃતિ ફેલાવવા માટે આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભામાં પોતાના ભાષણમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ યોગના મહત્વ વિશે વાત કરી હતી. “યોગ એ ભારતની પ્રાચીન પરંપરાઓ તરફથી અમૂલ્ય ભેટ છે. યોગ મન અને શરીર, વિચાર અને ક્રિયા, મધ્યસ્થતા અને પૂર્ણતા, માણસ અને પ્રકૃતિ વચ્ચેની એકતાને મૂર્ત બનાવે છે. આરોગ્ય અને વ્યક્તિગત સુખાકારી માટે સર્વગ્રાહી અભિગમ પૂરો પાડે છે. યોગ એ માત્ર એક કસરત નથી, પરંતુ તમારી જાત સાથે, વિશ્વ અને પ્રકૃતિ સાથે એકતાની ભાવના શોધવાનો એક માર્ગ છે. ચાલો આપણે આપણી જીવનશૈલી બદલીને અને જાગૃતિ ફેલાવીને સ્વાસ્થ્ય સુધારવા માટે આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસને અપનાવવા તરફ કામ કરીએ.
શા માટે 21 જૂનને દિવસ તરીકે પસંદ કરવામાં આવ્યો?
21મી જૂનને ‘આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ’ તરીકે પસંદ કરવા પાછળ એક ખાસ કારણ છે. 21 જૂનને વર્ષનો સૌથી લાંબો દિવસ માનવામાં આવે છે, જેને ‘ઉનાળો અયન’ કહેવામાં આવે છે. ઉનાળાના અયનકાળ એ ઉત્તરીય ગોળાર્ધમાં સૌથી તેજસ્વી દિવસ છે. પૃથ્વીની ધરી સૂર્ય તરફ તેના મહત્તમ કોણ પર નમેલી છે, જે દિવસને લાંબો બનાવે છે. 21 જૂન પછી સૂર્ય દક્ષિણાયનમાં પ્રવેશ કરે છે. આ દિવસ યોગ અને આધ્યાત્મિકતા માટે ખૂબ જ ખાસ માનવામાં આવે છે. તેથી 21મી જૂને આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ ઉજવવાનું નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું.
આ વર્ષનો ‘કેન્દ્રીય વિચાર’ (થીમ) શું છે?What is this year’s ‘central idea’ (theme)?
દર વર્ષે એક વિશેષ થીમને ધ્યાનમાં રાખીને યોગ દિવસનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ વર્ષે એટલે કે વર્ષ 2024 ની થીમ ‘મહિલા સશક્તિકરણ માટે યોગ’ છે. આ વર્ષે આ કેન્દ્રીય વિચાર સાથે મહિલાઓના માનસિક અને શારીરિક સ્વાસ્થ્યને સુધારવા પર ભાર મૂકવામાં આવશે. મહિલાઓની એકંદર સુખાકારીને વધારવામાં અને પરિવર્તનમાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપવામાં તેમની ભૂમિકા નિર્ણાયક છે. આને પ્રકાશિત કરવા માટે આ થીમ પસંદ કરવામાં આવી છે. આ દિવસ મહિલાઓના શારીરિક, માનસિક, ભાવનાત્મક અને સામાજિક વિકાસમાં પ્રગતિ કરશે તેવી માન્યતા આ થીમ પસંદ કરતી વખતે વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી. આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ 2024 ની થીમઆ વર્ષે યોગ દિવસની થીમમાં મહિલાઓની પસંદગી કરવામાં આવી છે. આ વર્ષે આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસની થીમ ‘મહિલા સશક્તિકરણ માટે યોગ’ પસંદ કરવામાં આવી છે.
મહત્ત્વપૂર્ણ લિં
- ૨૧મી જુન યોગ દિવસ આસનો પેજ-2 જોવા માટે અહીં ક્લિક કરો.
- ૨૧મી જુન યોગ દિવસ આસનો પેજ-1 જોવા માટે અહીં ક્લિક કરો.
- ૨૧મી જુન આંતરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ સામાન્ય યોગ અભ્યાસક્રમ અને પ્રોટોકોલ માટે અહીં ક્લિક કરો
- ૨૧મી જુન યોગ દિવસ સંપૂર્ણ વિડીયો જોવા માટે અહીં ક્લિક કરો
- ૨૧મી જુન યોગ દિવસ સંપૂર્ણ અહેવાલ વર્ડ ફાઈલ માટે અહીં ક્લિક કરો
- યોગાસન અને પ્રાણાયામ ની પીડીએફ માટે અહીં ક્લિક કરો
- સૂર્ય નમસ્કાર ની પીડીએફ ડાઉનલોડ કરવા માટે અહીં ક્લિક કરો
